Theo đó, Quốc hội nghe: Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo thẩm tra về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Trước đó, sáng ngày 06/01/2023, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội đã tiến hành thảo luận tại Tổ về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đa số ý kiến các đại biểu cho rằng, nội dung Báo cáo tổng hợp quy hoạch cơ bản đã đánh giá được các đặc điểm điều kiện tự nhiên, các yếu tố phát triển và hiện trạng phát triển quốc gia, tuy nhiên, cần bổ sung thêm các đánh giá về ưu điểm, lợi thế của các điều kiện tự nhiên, khoa học công nghệ, trí tuệ nhân tạo, năng lực cạnh tranh… làm cơ sở xây dựng phương án quy hoạch.
Các đại biểu Quốc hội đề nghị cần có đánh giá toàn diện và kỹ lưỡng thực trạng phát triển của từng lĩnh vực, làm rõ những tồn tại, hạn chế, khó khăn để đưa ra định hướng đúng đắn trong công tác quy hoạch. Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị cần nghiên cứu làm rõ hơn nội dung về phân bố không gian; phân vùng và liên kết vùng; định hướng trong việc sắp xếp, phân bố không gian để đạt được các mục tiêu Chiến lược đã đề ra; thực trạng về tình hình chồng chéo, xung đột trong sử dụng không gian giữa các ngành, các địa phương… Các đại biểu kiến nghị cần có sự chú trọng xứng đáng và có giải pháp cụ thể, khả thi, căn cơ, lâu dài cho vấn đề này.
Quan tâm đến nội dung về mục tiêu phát triển đến năm 2030, các đại biểu đề nghị cần có định hướng, mục tiêu rõ ràng, cụ thể trong việc phát triển hạ tầng công nghệ thông tin, hạ tầng năng lượng, hạ tầng thủy lợi… Nhấn mạnh con người là nhân tố quan trọng quyết định trình độ phát triển đất nước, với tầm nhìn đến năm 2050, cần chú trọng mục tiêu về giáo dục, đào tạo, phát triển con người toàn diện, mang đầy đủ đặc trưng của con người xã hội chủ nghĩa; cần làm rõ hơn việc ưu tiên thực hiện các nhiệm vụ về phát triển hạ tầng giáo dục, y tế trong việc hình thành bộ khung kết cấu hạ tầng quốc gia.
Phát biểu tại phiên thảo luận sáng ngày 07/01/2023, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, tại phiên họp Tổ vào sáng 06/01/2023, các đại biểu Quốc hội đã cho ý kiến rất sôi nổi và toàn diện về vấn đề này. Chính phủ đã có báo cáo giải trình đối với một số vấn đề các đại biểu, các chuyên gia, nhà nghiên cứu đã nêu trong thời gian qua. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu tập trung phát biểu vào các nội dung quan trọng của Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và các vấn đề các đại biểu quan tâm.
Toàn cảnh Phiên thảo luận
Tại phiên thảo luận, các đại biểu cơ bản tán thành với dự thảo Nghị quyết
Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Dự thảo đã được xây dựng hết sức công phu, chi tiết trên cơ sở cụ thể hóa chủ trương, định hướng của Đảng cũng như chính sách pháp luật hiện hành về phát triển kinh tế xã hội của quốc gia trong giai đoạn tiếp theo. Các đại biểu đã cho ý kiến về các vấn đề: Khoa học và công nghệ; phát triển nguồn nhân lực; chống biến đổi khí hậu; cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn; định hướng phát triển và phân bổ không gian lãnh thổ…
Giải trình, làm rõ vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, qua tổng hợp 217 ý kiến thảo luận tại Tổ và 26 ý kiến tại Hội trường của các đại biểu Quốc hội cho thấy, đa số ý kiến đại biểu thống nhất với Tờ trình, dự thảo Nghị quyết và cơ bản đồng tính nội dung chủ yếu của Quy hoạch tổng thể quốc gia. Các ý kiến của các đại biểu Quốc hội đều rất tâm huyết, trách nhiệm, sâu sắc, có giá trị đã gợi mởi nhiều vấn về để các cơ quan tiếp tục nghiên cứu, bổ sung hoàn thiện Quy hoạch; đồng thời cho biết sẽ nghiên cứu tiếp thu xác đáng các ý kiến của các đại biểu Quốc hội.
Về sự cần thiết và tính cấp bách của xây dựng Quy hoạch, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nêu rõ Quy hoạch tổng thể quốc gia là cơ sở để triển khai các quy hoạch trong hệ thống quy hoạch quốc gia và các quy hoạch khác, cũng như để thu hút đầu tư đầu tư cho các các thành phần kinh tế trong và ngoài nước. Quy hoạch đảm bảo tuân thủ là một bước cụ thể hóa các Nghị quyết của Đại hội thứ XIII của Đảng và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Quy hoạch này cũng là quy hoạch tuân theo Điều 22 của Luật Quy hoạch xác định là quy hoạch cấp quốc gia mang tính chiến lược theo hướng phân vùng và liên kết vùng của lãnh thổ; tổ chức không gian phát triển của đất nước.
Các nội dung chi tiết về phân chia tiểu vùng trong các vùng, liên kết nội vùng, định hướng phát triển cụ thể của từng ngành, từng tỉnh sẽ được quy hoạch cụ thể hóa ở các quy hoạch cấp thấp hơn để tránh sự trùng lắp và chồng chéo về nội dung của các quy hoạch.
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, quan điểm mới và quan trọng của quy hoạch lần này là phải hướng đến phát triển có trọng tâm, trọng điểm để tạo ra được động lực phát triển mới, đồng thời phải đảm bảo các vấn đề về an sinh xã hội và môi trường. Theo đó, phân chia ra 2 giai đoạn: Giai đoạn trước 2030 phát triển có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào một số địa bàn có điều kiện thuận lợi để hình thành các vùng động lực, các hành lang kinh tế, các cực tăng trưởng, thúc đẩy kinh tế phát triển nhanh và hiệu quả nhưng vẫn đảm bảo quan tâm các vấn đề về an sinh xã hội, môi trường, các đối tượng chính sách, những người nghèo, dân tộc thiểu số miền núi nhất là về y tế, giáo dục và văn hóa; giai đoạn sau năm 2030 sẽ hướng đến phát triển cân bằng, hài hòa và bền vững giữa các vùng miền và địa phương.
Về hình thành và phát triển các vùng động lực, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, trên cơ sở các vùng kinh tế trọng điểm hiện nay để lựa chọn một số địa bàn có vị trí, điều kiện thuận lợi nhất có cảng biển, cảng hàng không quốc tế, khu kinh tế ven biển, tiềm lực về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, nguồn nhân lực chất lượng cao được kết nối với các cửa khẩu quốc tế… sẽ xác định là 4 vùng động lực, sau đó có 4 cực tăng trưởng.
Bộ trưởng cũng cho biết thêm, trong quá trình phát triển, nếu thấy đủ điều kiện sẽ điều chỉnh và bổ sung các vùng động lực mới để phát huy được tối đa tất cả các lợi thế, tiềm năng, thế mạnh của các vùng, các địa phương chứ bó hẹp.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, Quy hoạch đã nghiên cứu kỹ lưỡng để lựa chọn kịch bản phát triển trên cơ sở đánh giá đầy đủ các yếu tố tác động, cân đối các nguồn lực phù hợp với cả các thực tiễn, đáp ứng được yêu cầu phát triển, bám sát để cụ thể hóa mục tiêu của Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII đã đưa ra.
Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, phiên thảo luận có 26 đại biểu phát biểu, 16 đại biểu chưa phát biểu do hết thời gian, đề nghị đại biểu gửi văn bản qua Ban Thư ký để tổng hợp. Tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã phát biểu giải trình làm rõ một số vấn đề đại biểu quan tâm.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải khẳng định, qua thảo luận các đại biểu Quốc hội đánh giá cao Chính phủ và các cơ quan của Quốc hội đã tích cực chuẩn bị hồ sơ Quy hoạch tổng thể quốc gia và báo cáo thẩm tra. Đây là nhiệm vụ mới, phức tạp, chưa có tiền lệ cơ quan lập; cơ quan lập, cơ quan thẩm tra chưa có nhiều kinh nghiệm nên việc xây dựng và thẩm tra Quy hoạch tổng thể quốc gia là nhiệm vụ rất khó khăn, gặp nhiều thách thức nhưng Chính phủ và các cơ quan của Quốc hội đã rất cố gắng, nỗ lực để thực hiện nhiệm vụ, kịp thời tiếp thu những nội dung góp ý để hoàn thiện Dự thảo nghị quyết gửi tới các đại biểu Quốc hội nghiên cứu.
Các vị đại biểu Quốc hội từ thực tiễn và kinh nghiệm công tác của mình đã đóng góp nhiều ý kiến quan trọng để hoàn thiện Quy hoạch tổng thể quốc gia như: Sự cần thiết và cần ban hành nghị quyết trong Kỳ họp bất thường căn cứ trên cả 3 cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn, sự chuẩn bị nghiêm túc và tích cực của Chính phủ; kết cấu, nội dung các mục tiêu, chỉ tiêu của dự thảo Nghị quyết và Quy hoạch; phạm vi, mức độ chi tiết và tính khái quát, phương pháp tiếp cận, căn cứ lập quan điểm, mục tiêu và kịch bản phát triển; về nhiệm vụ trọng tâm trong thời kỳ quy hoạch, các vùng động lực và hành lang kinh tế; định hướng phát triển và phân bố không gian các ngành quan trọng; giải pháp và nguồn lực thực hiện quy hoạch; danh mục dự án quan trọng quốc gia và thứ tự ưu tiên thực hiện…
Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội đã được ghi âm, ghi chép đầy đủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo cơ quan thẩm tra phối hợp với cơ quan soạn thảo và các cơ quan liên quan nghiên cứu các ý kiến đại biểu phát biểu tại hội trường và các ý kiến thảo luận tại tổ để khẩn trương tiếp thu, hoàn chỉnh Nghị quyết trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp này./.
Thanh Trang