Ngày 9/6, Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách (TC-NS) của Quốc hội đã tổ chức phiên họp mở rộng cho ý kiến về dự án Luật KTNN (sửa đổi). Tham dự phiên họp có Chủ nhiệm Ủy ban TC-NS của Quốc hội Phùng Quốc Hiển, các đồng chí Phó Chủ nhiệm Ủy ban TC-NS và các thành viên trong Thường trực Ủy ban TC-NS; đại diện lãnh đạo Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội cùng đại diện các Bộ, ban, ngành liên quan. Về phía KTNN, có Tổng Kiểm toán Nhà nước Nguyễn Hữu Vạn, Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước Cao Tấn Khổng và đại diện thường trực Tổ biên tập Dự thảo Luật KTNN (sửa đổi).
Tổng Kiểm toán Nhà nước phát biểu tại phiên họp
Tại phiên họp, các đại biểu đã tập trung tập trung thảo luận, cho ý kiến nhằm làm rõ các vấn đề thống nhất tiếp thu, các vấn đề cần giải trình từ ý kiến của các đại biểu Quốc hội. Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban TC- NS Bùi Đặng Dũng, sau khi Quốc hội thảo luận, cho ý kiến tại hội trường đối với dự án Luật KTNN (sửa đổi), cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra đã phối hợp rà soát nghiên cứu, nghiêm túc tiếp thu ý kiến của các đại biểu để chỉnh lý, hoàn thiện Dự thảo Luật.
Trên cơ sở đó, tại phiên họp các đại biểu đã tập trung thảo luận về các quy định liên quan đến đối tượng áp dụng; giải thích từ ngữ; quy định về Hội đồng kiểm toán…
Liên quan đến quy định về nguyên tắc hoạt động của KTNN, có ý kiến đề nghị bổ sung cụm từ “nhanh chóng, kịp thời”, bổ sung nguyên tắc “không làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của đơn vị được Kiểm toán Nhà nước kiểm toán”, đa số các đại biểu cho rằng, điều này đã được thể hiện trong Dự thảo Luật về các hành vi bị nghiêm cấm của KTNN, Kiểm toán viên nhà nước và cộng tác viên KTNN can thiệp trái pháp luật vào hoạt động bình thường của đơn vị được kiểm toán, còn khi KTNN thực hiện kế hoạch kiểm toán sẽ không tránh khỏi những ảnh hưởng nhất định đến hoạt động bình thường của đơn vị được kiểm toán.
Đối với quy định về giá trị pháp lý của báo cáo kiểm toán, thảo luận tại phiên họp, các đại biểu thống nhất đề xuất giải trình vấn đề này theo hướng: Luật quy định bắt buộc đơn vị được kiểm toán phải thực hiện kết luận, kiến nghị của KTNN nếu có sai phạm trong quá trình quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công của đơn vị mình. Nếu quy định báo cáo kiểm toán chỉ có giá trị bắt buộc thực hiện khi được cơ quan có thẩm quyền (ngoài KTNN) phê duyệt thì sẽ làm ảnh hưởng đến tính độc lập trong hoạt động của KTNN. Mặt khác, sẽ làm phát sinh thêm thủ tục hành chính, không đảm bảo kịp thời trong việc thực thi và khắc phục những khuyết điểm, sai phạm trong kỷ luật tài chính. Đồng thời việc quy định có tính chất bắt buộc, vừa góp phần đề cao ý thức chấp hành pháp luật và trách nhiệm của KTNN trong việc đưa ra các kết luận kiến nghị trong báo cáo kiểm toán.
Về giá trị pháp lý của kết luận, kiến nghị kiểm toán trong báo cáo kiểm toán, theo các đại biểu, báo cáo kiểm toán có tính đặc thù, là một chỉnh thể hoàn chỉnh, không thể tách rời giá trị pháp lý của phần kết luận, kiến nghị trong báo cáo kiểm toán. Hơn nữa, trong thực tế quá trình thực thi Luật KTNN hiện hành, quy định về báo cáo kiểm toán không có vướng mắc gì. Do đó, các đại biểu đề nghị nên giữ nguyên như quy định trong Dự thảo Luật.
Về trách nhiệm của KTNN, một số ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng, quy định về trách nhiệm của KTNN trong Dự thảo Luật còn chưa rõ ràng, chưa gắn kết tương xứng với nhiệm vụ và quyền hạn của KTNN. Qua thảo luận tại phiên họp, các đại biểu cho rằng: Theo quy định của Dự thảo Luật, KTNN được tổ chức và quản lý tập trung. Tổng Kiểm toán Nhà nước là người đứng đầu chịu trách nhiệm về tổ chức và hoạt động của KTNN. Do đó, cơ chế trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ của KTNN trước hết thuộc về trách nhiệm của Tổng Kiểm toán Nhà nước là rất lớn, đặc biệt là quy định “Tổng Kiểm toán Nhà nước chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung báo cáo kiểm toán của KTNN”.
Bên cạnh đó, trong hoạt động kiểm toán, cơ chế trách nhiệm đã được quy định theo thứ bậc từ thấp đến cao trong Dự thảo Luật (trách nhiệm của các thành viên Đoàn kiểm toán không phải là Kiểm toán viên nhà nước; thành viên Đoàn kiểm toán là Kiểm toán viên nhà nước; Tổ trưởng Tổ kiểm toán; Trưởng đoàn kiểm toán và Tổng Kiểm toán Nhà nước). Đồng thời, việc quy định có tính bắt buộc đơn vị được kiểm toán phải thực hiện nếu có sai phạm đã thể hiện trách nhiệm cao nhất của KTNN trong việc đưa ra các kết luận, kiến nghị trong báo cáo của mình.
Đối với quy định về kiểm toán DN có quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước, một số đại biểu Quốc hội đề nghị, những DN nhà nước nắm giữ từ 50% vốn điều lệ trở xuống nên để cho kiểm toán độc lập thực hiện, khi thấy cần thiết KTNN chỉ thẩm tra kết quả kiểm toán của tổ chức kiểm toán độc lập. Tại phiên họp, các đại biểu thống nhất theo hướng, để phù hợp với năng lực của KTNN hiện nay và tình hình quản lý DN nói chung trong nền kinh tế, đối với DN do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, KTNN vẫn kiểm toán toàn diện như Luật hiện hành, đối với DN do Nhà nước nắm giữ từ 50% vốn điều lệ trở xuống, DN có quyền lựa chọn đơn vị kiểm toán nhưng trong trường hợp cần thiết, KTNN có thể thực hiện kiểm toán theo quy định của Hiến pháp - ở đâu có tài chính, tài sản công phải được kiểm toán.
Trên cơ sở kết quả phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban TC - NS Phùng Quốc Hiển yêu cầu các đơn vị chức năng phối hợp khẩn trương hoàn thiện Dự thảo Luật KTNN (sửa đổi) và Báo cáo giải trình, tiếp thu Dự thảo Luật để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến trước khi trình Quốc hội thông qua./.
Theo Báo Kiểm toán số 24/2015