Trước hết, nó đánh dấu một bước tiến mới của nền quản trị quốc gia VN. Kiểm toán tài chính cũng giống như “khám sức khỏe” cho nền công vụ. Nếu chúng ta tổ chức khám định kỳ và phát hiện sớm các con bệnh thì khả năng chữa trị thành công sẽ cao hơn, và cơ thể sẽ khỏe mạnh hơn.

Trước hết, nó đánh dấu một bước tiến mới của nền quản trị quốc gia VN. Kiểm toán tài chính cũng giống như “khám sức khỏe” cho nền công vụ. Nếu chúng ta tổ chức khám định kỳ và phát hiện sớm các con bệnh thì khả năng chữa trị thành công sẽ cao hơn, và cơ thể sẽ khỏe mạnh hơn.

Ngược lại, nếu chúng ta quản trị công việc theo kiểu “may nhờ rủi chịu” thì các con bệnh có thể tích tụ càng ngày càng nhiều. Việc chữa trị không những sẽ tốn kém hơn mà còn khó khăn hơn.

Khôn lường là rủi ro của di căn và biến chứng. Báo cáo của tổng kiểm toán Vương Đình Huệ lần này cũng đã chỉ ra được khá nhiều con bệnh. Và không ít trong số đó là rất hiểm nghèo. Bệnh nào thuốc ấy.

Việc chữa trị cần được bắt đầu ngay và với tinh thần tích cực nhất. Nếu sang năm, những con bệnh nói trên lại vẫn được nhắc lại trong báo cáo kiểm toán, thì hoặc là chúng ta đã kê sai toa, hoặc là chúng ta đã không chịu chữa trị gì cả cho nền công vụ.

Báo cáo kiểm toán rất quan trọng, nhưng việc công khai hóa báo cáo đó cũng quan trọng không kém. Bởi vì rằng minh bạch hóa tự thân đã là một toa thuốc hết sức hữu hiệu đối với rất nhiều con bệnh.

Vì danh dự của mình, nhiều cơ quan chắc chắn sẽ nhanh chóng sửa chữa những thiếu sót đã được chỉ ra mà không cần chờ phải ai ra lệnh. Báo chí cũng có thông tin chính xác hơn để giám sát việc khắc phục những thiếu sót nói trên.

Công khai hóa báo cáo kiểm toán nghĩa là báo cáo với nhân dân, chủ nhân đích thực của tiền ngân sách và tài sản quốc gia. Từ nay trở đi hằng năm người dân sẽ có điều kiện để theo dõi xem tiền của của mình đã được sử dụng như thế nào. Và đây là cơ sở quan trọng để nhân dân có thể thông qua bầu cử hoặc các đại biểu của mình mà áp đặt trách nhiệm đối với các quan chức đã để xảy ra sai phạm.

Báo cáo kiểm toán lần này đã giành được sự quan tâm của công luận là vì nó đã tỏ ra rất khách quan, trung thực. Vị thế độc lập của Kiểm toán Nhà nước chính là điều kiện tiên quyết để có được một báo cáo như vậy.

Tuy nhiên, độc lập với các cơ quan hành pháp là một chuyện, độc lập với đồng tiền lại là một chuyện khác. Và đây chính là một thách thức to lớn cần phải vượt qua để những báo cáo tiếp theo cũng sẽ được chào đón như báo cáo vừa qua.