Báo cáo mới đây của Ủy ban Kiểm toán Philippines (COA) cho biết, khoảng 233 triệu Peso (4,9 triệu USD) trong ngân sách Chính phủ Philippines đã được chi cho chương trình tái định cư của Dự án đường sắt Northrail, song trên thực tế không có một gia đình nào đã thực hiện di dời.
Ngân sách công được chi dùng thiếu hiệu quả
Năm khu đất được dự kiến khai thác làm địa điểm tái định cư của Dự án đã được Cục Mỏ và Khoa học địa chất đánh giá là “dễ bị ảnh hưởng bởi các hiểm họa tự nhiên nên không được coi là thích hợp làm khu dân cư”, song vẫn được đưa vào đề án.
Những thông tin này được đưa ra trong bản Báo cáo của cuộc kiểm toán mở rộng gần đây đối với Dự án Northrail do Tổng công ty Đường sắt Bắc Luzon (Northrail) thực hiện. COA cũng tiết lộ rằng, trong số các khoản giải ngân có tổng trị giá 505 triệu Peso để thu mua lại quyền sử dụng đất, có 4,4 triệu Peso chi tiêu được phát hiện vi phạm quy định tài chính.
“Northrail đã chi khoảng 233 triệu Peso cho chương trình tái định cư trong một cam kết chung với chính quyền tỉnh Bulacan (PGB) mà trên thực tế, việc di dời vẫn không được thực hiện” - COA lưu ý. Các kiểm toán viên cho biết, có ít nhất 10.000 gia đình sống trong khu đất thuộc Dự án đường sắt tại Bulacan phải di dời để nhường chỗ cho Dự án Northrail. Để bắt đầu việc di dời các gia đình bị ảnh hưởng, Northrail đã ký một biên bản thỏa thuận với PGB, sau đó nhận được 10 triệu Peso và 50ha đất ở Norzagaray, Bulacan để thực hiện Dự án.
Theo COA, Northrail phải chịu trác h nhiệm trước việc sử dụng thiếu hiệu quả các khoản ngân sách công trong thực hiện chương trình tái định cư và những nhân sự liên quan sẽ được truy cứu trách nhiệm hình sự trong thời gian sớm nhất.
Trong cuộc kiểm toán lần này, COA đã tiến hành xem xét đến các khoản tài chính sử dụng cho quá trình mua lại và chuyển đổi đất có được chi dùng hợp lý không, cũng như tính tuân thủ của các bên tham gia theo luật định. Theo đó, COA đã thu thập các bản báo cáo tài chính, hóa đơn, chứng từ, tài liệu phân tích liên quan đến các khoản thanh toán và bất động sản của Northrail, yêu cầu các ngân hàng và đơn vị liên quan đánh giá giá trị các lô đất và so sánh với chi phí mua, phân tích các khoản giải ngân của Northrail cho chính quyền tỉnh Bulacan, đồng thời tiến hành phỏng vấn thu thập thông tin từ các nhân sự của Northrail…
Chính quyền tỉnh Bulacan vi phạm hợp đồng
Dự án Northrail được thực hiện với mục tiêu xây dựng một hệ thống đường sắt đẳng cấp thế giới có khả năng di chuyển đạt tốc độ cao, giúp giao thông hàng hóa và hành khách thuận tiện giữa các khu vực Metro Manila, khu trung tâm và Bắc Luzon.
Trong bản Báo cáo, COA cũng chỉ trích chính quyền tỉnh Bulacan không thực hiện đúng các nghĩa vụ hợp đồng dù đã nhận tiền giải ngân từ phía Northrail để thực hiện hỗ trợ việc di dời. Ngay cả khi công tác tái định cư không được hoàn thành như dự kiến, chính quyền tỉnh này cũng không hoàn trả lại số lô đất không được sử dụng theo thỏa thuận.
Các kết quả từ cuộc kiểm toán đã được gửi tới ông Sy Alvarado - người đứng đầu tỉnh Bulacan - để lấy ý kiến phản hồi. Để tránh những vấn đề tương tự xảy ra trong tương lai, COA khuyến nghị Ban Lãnh đạo Northrail phối hợp cùng chính quyền tỉnh Bulacan thiết lập và tuân thủ chặt chẽ những chỉ dẫn về trao thầu và cung cấp khoản vay hỗ trợ định cư, truy cứu trách nhiệm đối với các nhân sự để xảy ra sai sót trong quá trình xử lý và phê duyệt các khoản tài chính công.
Được biết, Dự án Northrail là một trong hai dự án lớn tại Philippines có sự tham gia của nhà thầu Trung Quốc, bên cạnh Dự án băng thông rộng quốc gia NBN-ZTE. Đặc biệt, Dự án băng thông rộng NBN-ZTE trước đó cũng đã được COA thực hiện kiểm toán và phát hiện tham nhũng, bất thường trong công tác đấu thầu.
(Theo Manila Bulletin và COA)
(Báo Kiểm toán số 44/2020)