(sav.gov.vn) – Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 358/2025/NĐ-CP ngày 31/12/2025 quy định cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG). Nghị định gồm 09 chương, 60 điều, quy định đồng bộ từ lập kế hoạch, phân bổ nguồn lực đến tổ chức thực hiện, theo dõi, kiểm tra, đánh giá, giám sát và chế độ báo cáo; trong đó nhấn mạnh các quy định về quản lý, sử dụng vốn ngân sách nhà nước để bảo đảm tập trung, hiệu quả, công khai, minh bạch.
Bố trí vốn CTMTQG theo kế hoạch 5 năm và hằng năm
Theo Nghị định, vốn ngân sách nhà nước thực hiện CTMTQG được bố trí trong kế hoạch đầu tư công trung hạn, kế hoạch tài chính 05 năm, dự toán ngân sách nhà nước hằng năm và kế hoạch đầu tư công vốn ngân sách nhà nước hằng năm tại các cấp.
Đối với ngân sách trung ương, việc bố trí vốn thực hiện CTMTQG căn cứ theo Nghị quyết của Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư CTMTQG và kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách trung ương giai đoạn 05 năm.
Đối với ngân sách địa phương, Nghị định quy định trách nhiệm bố trí nguồn lực theo 2 trường hợp:
Địa phương nhận hỗ trợ từ ngân sách trung ương: chịu trách nhiệm bố trí ngân sách địa phương giai đoạn 05 năm; cân đối ngân sách địa phương hằng năm không thấp hơn mức vốn đối ứng thực hiện từng chương trình theo quy định của cấp có thẩm quyền.
Địa phương không nhận hỗ trợ từ ngân sách trung ương: chịu trách nhiệm bố trí ngân sách địa phương giai đoạn 05 năm và cân đối ngân sách nhà nước hằng năm để thực hiện từng chương trình.
Nghị định cũng nêu rõ, cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện CTMTQG bao gồm nhiều nội dung: lập, phê duyệt, giao và điều chỉnh kế hoạch giai đoạn 05 năm và hằng năm; quản lý, sử dụng nguồn vốn; cơ chế thực hiện dự án đầu tư xây dựng quy mô nhỏ, kỹ thuật đơn giản có sự tham gia của người dân; cơ chế tổ chức thực hiện hỗ trợ phát triển sản xuất; phân cấp quản lý, nâng cao năng lực, truyền thông và công khai thông tin; theo dõi, kiểm tra, đánh giá, giám sát và chế độ báo cáo kết quả thực hiện chương trình.
Phân bổ đúng mục tiêu, công khai, tránh thất thoát
Nghị định quy định việc phân bổ, sử dụng ngân sách nhà nước thực hiện từng CTMTQG phải tuân thủ Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư công, Nghị quyết của Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư từng chương trình, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ và tỷ lệ vốn đối ứng từ ngân sách địa phương, cùng các quy định có liên quan.
Yêu cầu xuyên suốt là bảo đảm đầu tư trọng tâm, trọng điểm; công khai, minh bạch; không trùng lặp; đồng thời quản lý tập trung, thống nhất về mục tiêu, cơ chế, chính sách.
Việc phân bổ ngân sách trung ương cho bộ, cơ quan trung ương và địa phương hằng năm phải căn cứ khả năng cân đối ngân sách nhà nước và kết quả đánh giá tình hình thực hiện, sử dụng, giải ngân ngân sách nhà nước năm trước của từng bộ, cơ quan trung ương, địa phương. Nghị định nhấn mạnh định hướng tập trung bố trí ngân sách trung ương để đầu tư và thực hiện các chính sách hỗ trợ tại địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, vùng dân tộc thiểu số và miền núi, vùng biên giới, biển đảo.
Trường hợp hủy hoặc không phân bổ được dự toán, kế hoạch trong năm do không còn đối tượng hỗ trợ hoặc hết nhiệm vụ chi, Nghị định quy định thực hiện điều chỉnh giảm tổng mức bố trí từ ngân sách trung ương giai đoạn 05 năm và các năm tiếp theo trong giai đoạn theo từng chương trình, tương ứng mức vốn, kinh phí dự kiến bố trí cho nội dung, nhiệm vụ, hoạt động, dự án thành phần đã hết đối tượng, nhiệm vụ chi.
Về phân giao và tổ chức phân bổ, Thủ tướng Chính phủ giao ngân sách trung ương cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương theo tổng vốn chương trình, chi tiết chi đầu tư và chi thường xuyên. Trên cơ sở đó, bộ, cơ quan trung ương, địa phương quyết định phân bổ chi tiết theo nội dung, nhiệm vụ, lĩnh vực chi, dự án đầu tư, dự án thành phần thuộc từng CTMTQG.
Nghị định cũng yêu cầu các cơ quan, đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước thực hiện CTMTQG phải bảo đảm đúng mục tiêu, đúng đối tượng, tập trung trọng tâm, trọng điểm; không để xảy ra tình trạng trùng lặp, thất thoát, lãng phí.
Đồng thời, ngân sách nhà nước bảo đảm thực hiện các nội dung, hoạt động của CTMTQG theo quyết định phê duyệt của cấp có thẩm quyền; hoạt động theo dõi, kiểm tra, đánh giá và hoạt động của Ban Chỉ đạo CTMTQG các cấp.
Về quản lý, tạm ứng, thanh toán, quyết toán, Nghị định quy định:
Đối với vốn đầu tư công thực hiện nhiệm vụ, dự án đầu tư thuộc CTMTQG: thực hiện theo Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư công, Nghị định của Chính phủ về quản lý, thanh toán, quyết toán dự án sử dụng vốn đầu tư công, quy định tại Điều 12 của Nghị định và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan.
Đối với kinh phí chi thường xuyên: thực hiện theo Luật Ngân sách nhà nước; Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Ngân sách nhà nước; Nghị định về thủ tục hành chính lĩnh vực Kho bạc Nhà nước; Thông tư của Bộ Tài chính hướng dẫn quản lý, sử dụng, thanh toán, quyết toán kinh phí thường xuyên thực hiện CTMTQG và các quy định liên quan.