Xây dựng môi trường không khói thuốc tại các địa điểm công cộng là vô cùng cần thiết - Ảnh minh họa
Hàng vạn người bị ảnh hưởng vì hút thuốc thụ động
Theo TS.Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, kiêm Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá: thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong trên toàn cầu, cướp đi sinh mạng của hơn 8 triệu người mỗi năm.
Tại Việt Nam, ước tính có khoảng 15 triệu người hút thuốc. Con số hơn 104.000 ca tử vong mỗi năm do các bệnh liên quan đến thuốc lá cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Điều đáng nói là ngoài người hút thuốc chủ động, còn có hàng vạn người bị ảnh hưởng nặng nề chỉ vì hít phải khói thuốc từ người xung quanh.
Đưa ra các giải pháp về thực trạng này TS.BS Hà Anh Đức cho rằng
: Trong những năm qua, công tác phòng, chống tác hại thuốc lá tại Việt Nam đã đạt nhiều kết quả tích cực. Tỷ lệ hút thuốc ở nam giới giảm từ 45,3% (2015) xuống còn 38,9% (2023), giúp ngăn chặn hàng trăm ngàn ca bệnh và tử vong liên quan. Tuy nhiên, tình trạng hút thuốc thụ động vẫn ở mức cao, tại nhà hàng chiếm 67,3% và tại quán cà phê là 59,2%.
Chính vì vậy, việc xây dựng môi trường không khói thuốc tại các địa điểm công cộng như nhà hàng, khách sạn, nơi tập trung đông người là vô cùng cần thiết.
Việc này không chỉ nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng mà còn tạo dựng hình ảnh văn minh, sạch sẽ, thân thiện với du khách, nhất là trong bối cảnh “du lịch xanh”, “du lịch bền vững” đang trở thành xu hướng toàn cầu.
Trên thực tế, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá tại Việt Nam đã quy định rõ: khách sạn là địa điểm cấm hút thuốc hoàn toàn trong nhà, ngoại trừ khu vực được bố trí riêng cho người hút thuốc theo các tiêu chí nghiêm ngặt.
Các khu vực như sảnh, hành lang, cầu thang, phòng ăn, phòng nghỉ, phòng làm việc… đều phải có biển báo cấm hút thuốc. Những khu vực dành riêng cho người hút thuốc nếu có, phải tách biệt, có hệ thống thông khí riêng, dụng cụ chứa tàn thuốc, biển cảnh báo rõ ràng và thiết bị phòng cháy chữa cháy đạt chuẩn.
TS.Hà Anh Đức cũng nhấn mạnh, xây dựng khách sạn, nhà hàng và địa điểm công cộng không khói thuốc không chỉ là hành động bảo vệ sức khỏe, mà còn là cách chúng ta khẳng định một lối sống văn minh. Khi mỗi người chung tay, từ một hành động nhỏ như không hút thuốc nơi công cộng, chúng ta sẽ tạo ra những thay đổi lớn cho thế hệ mai sau.
Hiệu quả từ mô hình du lịch không khói thuốc
Ảnh minh họa
Nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng, nhiều địa phương trong cả nước đã bắt đầu áp dụng các biện pháp cấm hút thuốc lá tại nơi công cộng như khách sạn, nhà hàng và ghi nhận hiệu quả rõ rệt từ mô hình này.
Tại TP. Hạ Long (Quảng Ninh), hầu hết các khách sạn, điểm tham quan đều có biển báo không hút thuốc tại khu vực lễ tân và nhà hàng. Nhân viên được yêu cầu không hút thuốc trong giờ làm việc và có trách nhiệm nhắc nhở khách.
Theo chia sẻ của một chủ khách sạn, sau một năm thực hiện mô hình không khói thuốc, doanh thu không những không giảm mà còn tăng lên nhờ thu hút được nhóm khách hàng yêu thích môi trường trong lành và dịch vụ có trách nhiệm.
Phường Hội An (Đà Nẵng) cũng là địa phương đi đầu trong xây dựng mô hình “du lịch không khói thuốc”, với việc triển khai đồng bộ tại phố cổ, điểm tham quan, di tích và các khách sạn trong khu vực.
Tại Ninh Bình đã có sự phối hợp giữa ngành Y tế và Du lịch để áp dụng mô hình này tại quần thể Tràng An và chùa Bái Đính, đồng thời tổ chức tập huấn, truyền thông cho cả du khách và người dân.
Còn một số khách sạn, nhà hàng tại Nha Trang đã cam kết dán các biển báo cấm và nhắc nhở khách hàng không hút thuốc tại cơ sở kinh doanh của mình, thể hiện sự đồng lòng hưởng ứng chiến dịch.
Tuy nhiên, để mở rộng và duy trì mô hình nhà hàng, khách sạn không khói thuốc, vẫn còn không ít rào cản. Một trong những thách thức lớn là sự xuất hiện ngày càng phổ biến của các sản phẩm như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, vốn vẫn chứa nicotine và tiềm ẩn nguy cơ gây nghiện, nhưng lại được tiếp thị dưới danh nghĩa “sạch” hay “ít độc hại hơn”.
Bên cạnh đó, ý thức của một bộ phận người dân và du khách vẫn còn hạn chế, nhiều người coi việc hút thuốc là quyền cá nhân, chưa nhận thức đầy đủ về ảnh hưởng của khói thuốc với người xung quanh. Việc thực thi pháp luật cũng chưa nghiêm, thiếu kiểm tra và xử phạt, dẫn đến hiệu quả thực tế chưa cao.
Theo ý kiến của các chuyên gia, để mô hình không khói thuốc đi vào chiều sâu và mang lại hiệu quả bền vững, cần có sự vào cuộc đồng bộ của nhiều bên. Trước hết, các địa phương cần ban hành hướng dẫn cụ thể về tiêu chí xây dựng “điểm đến không khói thuốc”, để làm cơ sở cho việc triển khai và kiểm tra.
Bên cạnh đó, quy định xử phạt cần được áp dụng nghiêm túc để tăng tính răn đe. Ngành Y tế và Du lịch cần đẩy mạnh truyền thông sáng tạo, đa dạng ngôn ngữ, lồng ghép nội dung vào tờ rơi tại sân bay, video ngắn trên mạng xã hội, biển báo tại các điểm đến… nhằm nâng cao ý thức cộng đồng.
Hoàng Long