(sav.gov.vn) - Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đánh giá cao những cải cách mạnh mẽ của Việt Nam trong chính sách thuế thuốc lá, coi đây là bước đi quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe cộng đồng, giảm chi phí y tế và góp phần củng cố nền kinh tế.
WHO tại Việt Nam mới đây đã công bố kết quả từ mô hình mới cho thấy những lợi ích đáng kể về sức khỏe và kinh tế từ lần cải cách thuế thuốc lá gần đây của quốc gia.
Theo đó, mô hình mô phỏng tác động của các phương án thuế thuốc lá, mô hình TaXSim, của WHO dự báo rằng những cải cách thuế được thông qua trong Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi vào tháng 6/2025 sẽ giúp 2,1 triệu người tại Việt Nam bỏ thuốc hoặc không hút thuốc vào năm 2031; ngăn ngừa 700.000 ca tử vong sớm trong những thập kỷ tới; tạo thêm 24.000 tỷ đồng (tương đương 910 triệu USD) nguồn thu ngân sách nhà nước hàng năm vào năm 2031; và hạn chế khả năng tiếp cận các nhãn hiệu thuốc lá giá rẻ, đặc biệt là ở giới trẻ.
Những lợi ích về sức khỏe và kinh tế từ chính sách này được công bố trong bối cảnh WHO kêu gọi hành động mạnh mẽ để giảm thiểu các nguyên nhân gây tử vong hàng đầu thế giới, bao gồm ung thư, đột quỵ và bệnh tim.
Liên quan đến vấn đề thuế thuốc lá, Tổng Giám đốc WHO, TS. Tedros Adhanom Ghebreyesus nhấn mạnh: “Các loại thuế y tế là giải pháp mang lại lợi ích kép: Vừa giúp phòng bệnh và cứu sống người dân bằng cách giảm tiêu thụ các sản phẩm có hại; vừa tạo ra nguồn thu lớn để các quốc gia có thể tái đầu tư vào y tế và phát triển”.
Ông cho biết, trong thập kỷ qua, khoảng 1/4 số quốc gia thành viên của WHO đã tăng thuế thuốc lá, khiến giá thực tế tăng tối thiểu 50%. Ông đồng thời đánh giá cao những nước tiên phong, trong đó có Việt Nam, với chính sách thuế được coi là “thông minh hơn, công bằng hơn”, nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng, củng cố nguồn tài chính trong nước và thúc đẩy tiến trình hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững.
Trước đó, vào tháng 6/2025, TS. Tedros Adhanom Ghebreyesus cũng đã gửi thông điệp chúc mừng Việt Nam về quyết định cải cách thuế mang tính bước ngoặt.
TS. Angela Pratt - Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam nhận định, quyết định quyết đoán và sáng suốt của Việt Nam trong cải cách thuế thuốc lá là một biện pháp then chốt để giảm tỷ lệ hút thuốc lá hiện vẫn còn cao, đặc biệt là ở nam giới và bảo vệ các thế hệ tương lai khỏi tác hại của thuốc lá.
“Bước đi tiên phong này của Việt Nam là một minh chứng và nguồn cảm hứng mạnh mẽ cho các quốc gia khác đang tìm cách giảm thiểu tác hại của việc sử dụng thuốc lá” - TS. Angela Pratt nhấn mạnh.
Tháng 6/2025, Quốc hội Việt Nam đã thông qua những cải cách quan trọng đối với hệ thống thuế thuốc lá: bổ sung một loại thuế tiêu thụ đặc biệt (thuế tuyệt đối) bên cạnh thuế tỷ lệ hiện hành (đánh theo giá trị sản phẩm), cùng với lộ trình tăng thuế hàng năm từ năm 2027 đến 2031.
Theo các chuyên gia, những cải cách này được thiết kế không chỉ để tăng thuế thuốc lá mà còn đảm bảo hiệu quả giảm tiêu thụ thuốc lá được duy trì bền vững theo thời gian.
Đánh giá cao cam kết của quốc gia đối với sức khỏe cộng đồng, TS. Angela Pratt cho rằng, năm nay, Việt Nam đã đưa ra những quyết định mang tính cải cách mạnh mẽ, qua đó sẽ giúp cứu sống nhiều người, giảm chi phí chăm sóc sức khỏe và củng cố nền kinh tế. Điều này đặc biệt mang lại lợi ích cho giới trẻ, khi thuốc lá trở nên khó mua hơn, qua đó bảo vệ các thế hệ tương lai khỏi nguy cơ nghiện thuốc lá trong suốt cuộc đời.
Theo TS. Angela Pratt, quyết định trước đó của Việt Nam về việc cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng cũng là một biện pháp bổ trợ mạnh mẽ cho cải cách thuế.
“Cả hai quyết định quan trọng này, quy định cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và cải cách thuế thuốc lá sẽ tạo ra một di sản bền vững với những cá nhân khỏe mạnh hơn, những gia đình vững mạnh hơn và những cộng đồng an toàn hơn cho các thế hệ tương lai” - TS. Angela Pratt nhấn mạnh./.
Diệu Thiện