Ban điều hành ASOSAI thông qua đề xuất thực hiện Cuộc kiểm toán chung về: “Kiểm toán việc quản lý nguồn nước lưu vực sông Mê Công gắn với việc thực hiện mục tiêu phát triển bền vững”

Báo cáo trình bày tại Cuộc họp cho biết, giai đoạn 2012-2013, trong khuôn khổ hợp tác ASOSAI, cuộc kiểm toán song song về chủ đề các vấn đề về nước lưu vực sông Mê Công đã được thực hiện thành công với sự tham gia của 05 SAI gồm Thái Lan (SAI chủ trì), Campuchia, Lào, Myanma và Việt Nam với sự hỗ trợ kỹ thuật của Tổ chức hợp tác kỹ thuật Liên bang Đức (GIZ).

Kết quả kiểm toán cho thấy, ở phạm vi quốc gia, hệ thống chính sách, pháp luật, việc tuân thủ chính sách, pháp luật về quản lý tài nguyên nước nói chung và lưu vực sông Mê Công nói riêng còn nhiều tồn tại, bất cập dẫn đến thực trạng khai thác, sử dụng nước bất hợp lý, thiếu quy hoạch, tình trạng ô nhiễm nguồn nước có xu hướng gia tăng nghiêm trọng.

Thành công của cuộc kiểm toán là bài học kinh nghiệm quý báu để các SAI thành viên ASOSAI nói chung và các SAI khu vực Đông Nam Á nói riêng trong vấn đề sử dụng và quản lý hiệu quả, bền vững nguồn nước, đặc biệt là tài nguyên nước chảy qua địa phận của nhiều quốc gia; giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường sống và an sinh xã hội của cư dân thuộc địa phận nguồn nước chảy qua.

SAI Việt Nam đánh giá, sông Mê Công là con sông lớn thuộc khu vực Đông Nam Á, chảy qua địa phận của 6 quốc gia gồm Campuchia, Trung Quốc, Lào, Mianma, Thái Lan và Việt Nam. Đây là con sông có tính chiến lược và quyết định sự sống còn về mặt môi sinh và an ninh nguồn nước của hàng triệu cư dân hàng nghìn năm nay.

Những năm gần đây, vùng hạ nguồn sông Mê Công liên tục bị ảnh hưởng và đối mặt với nguy cơ mất an ninh nguồn nước với tình trạng gia tăng hạn hán, ngập mặn, sạt lở đất, triều cường… do biến đổi khí hậu. Ngoài ra, nguyên nhân còn do việc gia tăng xây dựng thủy điện ở thượng nguồn để khai thác sử dụng nước trên các sông nhánh và dòng chính sông Mê Công làm dòng chảy thay đổi, ảnh hưởng đến hạ lưu.

Việc thực hiện cuộc kiểm toán lần này với vai trò chủ trì, SAI Việt Nam kỳ vọng kêu gọi sự quan tâm của các quốc gia và cộng đồng quốc tế về vấn đề môi trường và phát triển bền vững trong khu vực, đồng thời tìm kiếm giải pháp mang tính bền vững cho lưu vực sông Mê Công.
 
Được biết, với vai trò dẫn dắt, lãnh đạo ASOSAI trong việc hiện thực hóa các mục tiêu, cam kết trong Tuyên bố Hà Nội, đặc biệt trong vấn đề kiểm toán môi trường và phát triển bền vững. Xuất
phát từ tình hình thực tế về những ảnh hưởng nghiêm trọng của tình trạng nước biển dâng cao và xâm nhập mặn tại Việt Nam, SAI Việt Nam đã tích cực nghiên cứu, trình Chủ tịch Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ Việt Nam chủ trương cho phép chủ trì thực hiện cuộc kiểm toán hợp tác về môi trường của ASOSAI với chủ đề liên quan đến nguồn nước lưu vực sông Mê Công giai đoạn 2020 - 2021. Trên cơ sở đồng ý của Chủ tịch Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ Việt Nam, SAI Việt Nam đã triển khai lấy ý kiến của tất cả các SAI thành viên ASOSAI thuộc khu vực Đông Nam Á. Hiện nay, đã có một số SAI xác nhận tham gia cuộc kiểm toán, như: Myanmar, Thái Lan và Việt Nam... Có thể nói, chủ đề “Kiểm toán việc quản lý nguồn nước lưu vực sông Mê Kông gắn với thực hiện mục tiêu phát triển bền vững” nhận được sự đồng thuận cao từ các SAI, phù hợp với mục tiêu chiến lược của INTOSAI và Kế hoạch chiến lược ASOSAI về kiểm toán môi trường vì sự phát triển bền vững, là cơ sở quan trọng để SAI Việt Nam thực hiện tốt vai trò chủ trì khi cuộc kiểm toán được triển khai trên thực tế.
 
Thảo luận tại cuộc họp liên quan đến nội dung này, nhiều SAI đã bày tỏ sự đồng tình, ủng hộ đối với ý tưởng của SAI Việt Nam. Trước ý kiến của SAI Nhật Bản về việc tiếp nhận nguồn hỗ trợ từ các tổ chức bên ngoài dành cho các SAI trong quá trình thực hiện kiểm toán, đại diện SAI Việt Nam khẳng định các vấn đề liên quan đến tiếp nhận nguồn lực hỗ trợ luôn được các SAI, trong đó có SAI Việt Nam tuân thủ và thực hiện theo quy định của ASOSAI để đảm bảo tính độc lập trong quá trình thực hiện kiểm toán. “Vấn đề này sẽ tiếp tục được thảo luận trong ASOSAI cũng như xin ý kiến của Tổng Thư ký ASOSAI trước khi thực hiện” - đại diện SAI Việt Nam khẳng định.

Dự kiến, cuộc kiểm toán dự kiến được tổ chức vào quý 4/2020./.

Phương Ngọc