Rwanda: Nhiều dự án sử dụng vốn kém hiệu quả, lãng phí  

Vừa qua, Tổng Kiểm toán Rwanda đã công bố một báo cáo chỉ ra hàng loạt sai phạm và thiếu sót tại những dự án lớn gây lãng phí, thất thoát ngân sách công trong những năm qua. Trong đó, một số dự án đã để tồn đọng những sai phạm rất nghiêm trọng, sử dụng không hiệu quả nhiều khoản tài trợ, cho vay từ các tổ chức quốc tế.

Tổng Kiểm toán đặc biệt nhấn mạnh trường hợp Dự án nông nghiệp hiện đại nhằm hỗ trợ hoạt động xuất khẩu. Tháng 10/2013, Rwanda đã vay 120 triệu USD từ Ngân hàng Xuất - Nhập khẩu (EXIMBank) của Ấn Độ để có kinh phí thực hiện Dự án này. Dự án bao gồm: việc phát triển một hệ thống tưới tiêu rộng ít nhất 7.000ha ở các khu vực Mahama, Mpanga và Nyamugali thuộc quận Kieri, tỉnh phía Đông (tỉnh rộng nhất và đông dân nhất đất nước); xây dựng một nhà máy chế biến thực phẩm, nhà máy điện mặt trời 12MW, một nhà máy chế biến cà chua công suất 5 tấn/giờ cũng tại tỉnh này; kế hoạch thành lập Trung tâm Cơ giới hóa trang trại ở tỉnh Kigali…

Theo kế hoạch, hệ thống tưới tiêu sẽ được hoàn thành vào năm 2017. Tuy nhiên, Tổng Kiểm toán chỉ ra rằng, tính đến tháng 10/2020, chỉ 877ha (12% diện tích đất theo quy hoạch) được trang bị hệ thống tưới tiêu. Một số hạng mục của Dự án như xây dựng nhà máy chế biến cà chua, nhà máy điện mặt trời… vẫn chưa được khởi động. Trung tâm Cơ giới hóa trang trại ở Kigali được khởi công xây dựng nhưng đã bị bỏ dở từ tháng 10 năm ngoái đến nay. Ngày 13/9 vừa qua, Tổng Giám đốc Ủy ban Nông nghiệp Rwanda Patrick Karangwa cho biết, việc xây dựng Trung tâm này mới hoàn thành 65%.

Công tác quản lý Bãi rác Nduba nằm ở quận Gasabo của Kigali cũng có nhiều vấn đề thiếu sót lớn, chính vì thế, Quốc hội đã yêu cầu Tổng Kiểm toán thực hiện một cuộc kiểm toán bổ sung vào tháng 3 năm nay. Theo Báo cáo kiểm toán về công tác quản lý chất thải rắn và lỏng ở TP. Kigali, kể từ năm 2012, Chính phủ (thông qua chính quyền TP. Kigali, Tổng công ty Nước sạch và Vệ sinh môi trường) đã chi hơn 7,5 triệu USD cho công tác quản lý Bãi rác Nduba. Tuy nhiên, số tiền khổng lồ này đã bị sử dụng bừa bãi, lãng phí trong khi không mang lại hiệu quả nào đáng kể, những tồn đọng trong hoạt động quản lý, xử lý rác thải vẫn “dậm chân tại chỗ”.

Công tác quản lý và cải tạo cơ sở hạ tầng, như hệ thống cầu cống, đường xá tại nhiều địa phương cũng bị chỉ trích. Nhiều cơ sở vật chất có tác động đến sinh kế của người dân đang trong điều kiện tồi tàn nhưng không được quan tâm kịp thời. Tổng Kiểm toán nêu trường hợp điển hình tuyến đường trung chuyển Giticyinyoni-Gakenke dài 68,7km nối vùng ngoại ô Kigali thuộc quận Nyarugenge và quận Gakenke ở tỉnh phía Bắc. Con đường này đã được nâng cấp nhưng thiếu hệ thống thoát nước hiệu quả nên rất dễ bị hư hỏng. Tổng Kiểm toán nhấn mạnh: “Hơn 9,8 triệu USD đã được chi cho việc nâng cấp tuyến đường này nhưng con đường vẫn ngày càng xuống cấp. Chính quyền cần chú trọng xem xét tính bền vững của những con đường như này góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa và di chuyển của người dân”.

Ngay sau khi Báo cáo kiểm toán được công bố, Ủy ban Tài khoản công (PAC) đã xem xét toàn bộ những phát hiện và bắt tay vào thực hiện cuộc thanh tra nhằm mục đích xem xét phản hồi của các đơn vị chịu trách nhiệm thực hiện các dự án trên, so sánh với những thông tin, phát hiện được đưa ra trong Báo cáo của Tổng Kiểm toán. Trong phiên điều trần công khai được tổ chức vào tháng 9 vừa qua, PAC đã triệu tập tất cả cán bộ phụ trách dự án và các bên có liên quan.

PAC sẽ lập một báo cáo mới và trình bày ý kiến cũng như những khuyến nghị bổ sung của cơ quan trước phiên họp toàn thể để Hạ viện xem xét. Đại diện PAC cho biết, Ủy ban không chỉ dựa vào những thông tin được cung cấp bởi các cán bộ phụ trách dự án tại các địa phương mà còn đánh giá cao các cuộc thanh tra xem xét tình hình thực tế hiện tại.

Chủ tịch PAC Valens Muhakwa cho biết, cuộc thanh tra sẽ diễn ra khẩn trương và hoàn thành trong 3 ngày. Nếu cần, PAC sẽ sớm tiến hành các cuộc kiểm tra bổ sung tiếp theo.

(Theo newtimes.co.rw và tổng hợp)
(Báo Kiểm toán số 42/2021)