Không để ai bị bỏ lại phía sau trong phát triển vùng dân tộc thiểu số và miền núi

Vượt khó hoàn thành, nhưng vẫn còn hạn chế
 
Theo đó, sau 5 năm triển khai (2021-2025), Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 đã ghi dấu ấn quan trọng khi hoàn thành và vượt mức 6/9 nhóm mục tiêu đề ra. Đáng chú ý, tỷ lệ hộ nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số giảm nhanh hơn dự kiến, thu nhập bình quân đầu người tăng khá, chất lượng tiếp cận dịch vụ y tế, giáo dục, các nguồn lực phát triển được đảm bảo bình đẳng hơn, góp phần nâng cao rõ rệt đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. Kết quả này càng có ý nghĩa trong bối cảnh giai đoạn 2021-2025 đất nước phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như đại dịch COVID-19, bất ổn chính trị và kinh tế toàn cầu, thiên tai, lũ lụt nặng nề. Thành công đó có được nhờ sự chỉ đạo đúng đắn, kịp thời của Bộ Chính trị, Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ, cùng với sự vào cuộc quyết liệt của Ban Chỉ đạo Trung ương, Bộ Dân tộc và Tôn giáo, các cấp, các ngành, lực lượng vũ trang và đồng bào cả nước. Đây là tiền đề quan trọng, vững chắc để bước vào giai đoạn tiếp theo với niềm tin và quyết tâm mới.
 
Bên cạnh những kết quả đạt được, việc tổ chức triển khai thực hiện Chương trình vẫn còn một số hạn chế, bất cập như: Chương trình còn manh mún, chia cắt, thiếu trọng tâm, trọng điểm; phân cấp, phân quyền chưa triệt để; thủ tục hành chính còn rườm rà; tính chủ động, tích cực, tự lực, tự cường của một bộ phận đồng bào chưa cao, vẫn còn tiểm ẩn nhiều nguy cơ tái nghèo...
 
Cụ thể hóa chủ trương, nâng cao đời sống
 
Thủ tướng Chính phủ đặt ra mục tiêu tổng quát cho Chương trình trong thời gian tới là: Cụ thể hóa chủ trương đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, sự lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ để nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, theo tinh thần năm sau cao hơn năm trước, nhiệm kỳ sau cao hơn nhiệm kỳ trước, giai đoạn sau cao hơn giai đoạn trước.
 
Tạo ra được phong trào, xu thế của người dân vùng dân tộc thiểu số và miền núi phải tự lực, tự cường, vươn lên thoát nghèo, làm giàu chính đáng từ bàn tay, khối óc, mảnh đất, khung trời của mình.
 
Các mục tiêu cụ thể thì cần tính toán kỹ lưỡng, trong đó bảo đảm tiếp cận bình đẳng về giáo dục, y tế, văn hóa – xã hội, về các nguồn lực của đất nước; tạo ra nhiều công ăn, việc làm, sinh kế của người dân để vươn lên thoát nghèo, vươn lên làm giàu bền vững; các mục tiêu phải thiết thực, khả thi và dễ kiểm tra, dễ giám sát, dễ hiểu, dễ làm, dễ đánh giá với tinh thần không để ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình phát triển của đất nước.
 
Tăng 10-15% nguồn lực cho Chương trình 
 
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục nâng cao nhận thức rằng đầu tư cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi là trách nhiệm, nghĩa vụ và mệnh lệnh của trái tim, nhằm bảo đảm không ai bị bỏ lại phía sau. Cùng với đó, cần hoàn thiện thể chế, chính sách theo chủ trương của Đảng, pháp luật Nhà nước; duy trì độc lập Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, chú trọng hỗ trợ các nhóm dễ bị tổn thương. Giai đoạn 2026-2030, nguồn lực cho Chương trình sẽ tăng 10-15% so với giai đoạn trước, đồng thời huy động đa dạng các nguồn vốn hợp pháp. Việc triển khai thực hiện được giao cho địa phương chủ động quyết định và chịu trách nhiệm, Trung ương tập trung giám sát, bố trí nguồn lực, xây dựng chính sách tạo việc làm, sinh kế, nâng cao tiếp cận y tế, giáo dục, văn hóa - xã hội. Đặc biệt, ưu tiên phát triển y tế cơ sở, trường học dân tộc nội trú, đào tạo đội ngũ y bác sĩ, giáo viên, đồng thời đầu tư hạ tầng giao thông, thủy lợi, điện, nước, viễn thông, hướng đến phát triển bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
 
Xây dựng chính sách gắn kết dân tộc, phát triển kinh tế
 
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu xây dựng cơ chế, chính sách phát triển liên kết cộng đồng, nhất là giữa đồng bào dân tộc thiểu số và người Kinh, thúc đẩy hình thành hợp tác xã, doanh nghiệp, khuyến khích phát triển từ hộ kinh doanh lên doanh nghiệp, từ doanh nghiệp nhỏ thành doanh nghiệp lớn. Đồng thời, chú trọng ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Chương trình đầu tư sẽ tập trung vào các dự án hạ tầng gắn với thích ứng biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, chính sách an sinh thiết thực, cùng triển khai hiệu quả Chương trình 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp ở đồng bằng sông Cửu Long.
 
Thủ tướng nhấn mạnh gắn kết phát triển kinh tế - xã hội với bảo đảm quốc phòng, an ninh; phát huy vai trò già làng, trưởng bản, người có uy tín và chức sắc tôn giáo. Chính phủ cũng ưu tiên nguồn lực thực hiện các nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị về khoa học công nghệ, hội nhập quốc tế, đổi mới pháp luật và phát triển kinh tế tư nhân, coi đây là nền tảng để biến tiềm năng thành sức mạnh. Song song, cần bảo tồn, phát huy văn hóa dân tộc, coi di sản là nguồn lực phát triển công nghiệp văn hóa.
 
Thủ tướng yêu cầu xây dựng gói tín dụng ưu tiên, kết hợp chính sách tài khóa, đất đai, thuế, phí nhằm giúp đồng bào thoát nghèo bền vững và làm giàu chính đáng. Bộ Dân tộc và Tôn giáo được giao khẩn trương tham mưu điều chỉnh Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026-2030 theo hướng tập trung, hiệu quả, đồng thời trình Nghị định về tiêu chí phân định vùng dân tộc thiểu số, miền núi trong tháng 8/2025./.
 
Thảo Chi