Hướng đến sửa Luật Kiểm toán nhà nước
Tham dự Hội thảo có lãnh đạo một số đơn vị trực thuộc KTNN; chuyên gia về pháp luật đến từ một số cơ quan, cơ sở đào tạo và các thành viên trong Ban đề tài.
Hướng đến việc sửa đổi Luật KTNN
Theo TS. Đặng Văn Hải - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, đại diện Ban đề tài, qua thực tiễn thi hành, một số quy định của Luật KTNN đã bộc lộ những tồn tại, hạn chế nhất định, như: Chưa quy định đầy đủ và đồng bộ về địa vị pháp lý, chức năng của KTNN theo chuẩn mực và thông lệ quốc tế; nhiệm vụ, quyền hạn của KTNN chưa tương xứng với vị trí, chức năng được giao; phạm vi, đối tượng kiểm toán và đơn vị được kiểm toán chưa đồng bộ, thống nhất; quy định về đơn vị được kiểm toán chưa bao quát hết các cơ quan, tổ chức có quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công; việc truy cập cơ sở dữ liệu quốc gia và cơ sở dữ liệu điện tử của đơn vị được kiểm toán gặp nhiều khó khăn do chưa có cơ chế pháp lý rõ ràng… đã làm giảm hiệu lực, hiệu quả hoạt động kiểm toán của KTNN.
Xuất phát từ thực tế này, Vụ Pháp chế được giao đặt hàng nghiên cứu đề tài “Cơ sở lý luận và thực tiễn sửa đổi, bổ sung Luật KTNN trong điều kiện Nhà nước pháp ở Việt Nam”.
Theo Ban chủ nhiệm đề tài, Đề tài đã tiến hành phân tích, đánh giá cơ sở thực tiễn của việc sửa đổi, bổ sung Luật KTNN được thể hiện trên các khía cạnh: Kết quả tổ chức thực hiện Luật KTNN năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2019); đánh giá thực trạng quy định và thực hiện Luật KTNN năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2019).
Trên cơ sở phân tích, đánh giá những ưu điểm và kết quả nổi bật, những hạn chế, tồn tại, Đề tài đã luận giải những nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại và khái quát hóa những vấn đề đặt ra đối với việc sửa đổi, bổ sung Luật KTNN. Đây là cơ sở thực tiễn để đề ra giải pháp sửa đổi, bổ sung Luật KTNN bảo đảm có tính khả thi cao.
Đề tài được kết cấu thành 3 chương: Chương 1 - Cơ sở lý luận của việc sửa đổi, bổ sung Luật KTNN đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; Chương 2 - Cơ sở thực tiễn của việc sửa đổi, bổ sung Luật KTNN; Chương 3 - Quan điểm và giải pháp đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật KTNN nước đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Căn cứ vào yêu cầu khách quan về xây dựng Nhà nước pháp quyền và xuất phát từ thực trạng quy định và thực hiện Luật KTNN ở nước ta hiện nay, Đề tài đã đề xuất 5 quan điểm, 4 yêu cầu và 2 nhóm giải pháp sửa đổi, bổ sung Luật KTNN; trong đó, đề xuất các giải pháp cụ thể về sửa đổi Luật KTNN năm 2015 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật KTNN.
Thể hiện rõ vị trí, vai trò của KTNN trong hệ thống chính trị
Góp ý về Đề tài, các ý kiến cho rằng, độc lập là vấn đề có tính nguyên tắc trong hoạt động kiểm toán của KTNN, do đó cần phải khẳng định rõ trong đề tài.
Tính độc lập đầy đủ của cơ quan KTNN phải được bảo đảm về mặt pháp lý; pháp luật phải bảo đảm tính độc lập của KTNN trên các mặt cơ bản: Độc lập về địa vị pháp lý, độc lập về nhân sự, đặc biệt là nhân sự cấp cao của KTNN và độc lập về kinh phí hoạt động của KTNN.
Ở góc độ rộng hơn, theo các chuyên gia, điều này cần được thể hiện rõ trong định hướng, giải pháp xây dựng Luật KTNN sửa đổi sắp tới.
PGS,TS. Nguyễn Quang Tuyến - Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Luật Hà Nội cho rằng, tính độc lập trong hoạt động của KTNN, của Kiểm toán viên là nguyên tắc cứng, không thể thay đổi.
Hoạt động độc lập, song KTNN không đứng riêng, mà phải đặt trong hệ quy chiếu chung. Do đó, về mặt lý luận, trong Đề tài, trước hết, cần phải định vị rõ KTNN ở vị trí nào trong hệ thống chính trị, trong hệ thống tổ chức Nhà nước; từ đó để xác định rõ định hướng xây dựng giải pháp để nâng tầm vai trò, địa vị của KTNN.
“Liên quan đến hoạt động kiểm toán, các quy định trong luật khác trái với Luật KTNN, thì cần thống nhất theo Luật KTNN” - PGS,TS. Nguyễn Quang Tuyến nhấn mạnh.
Đồng thời, cần bổ sung vào Đề tài một số giải pháp để đảm bảo thực hiện đúng quy định; cũng như tính khả thi trong thực tiễn” - PGS,TS. Nguyễn Quang Tuyến lưu ý.
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các quy định của Luật KTNN năm 2015, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật KTNN và thực tiễn thi hành Luật KTNN ở Việt Nam; các quy định của pháp luật kiểm toán nhà nước của một số nước trên thế giới.
Phạm vi về thời gian nghiên cứu, đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng quy định và thực tiễn thi hành Luật KTNN năm 2015 (có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2016), Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật KTNN (có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2020) đến khi hoàn thành nghiên cứu đề tài và đề xuất quan điểm, mục tiêu và nội dung sửa đổi Luật KTNN đến năm 2030.
TS. Hoàng Phú Thọ - Vụ trưởng Vụ Pháp chế (KTNN) đánh giá, Đề tài đã cơ bản đạt được yêu cầu đề ra, song có thể nghiên cứu để nâng tầm, cũng như giải quyết được các vấn đề của thực tiễn như hoạt động của KTNN, đặc biệt là hoạt động kiểm toán trong bối cảnh cả nước đã vận hành tổ chức, bộ máy sau sắp xếp…
"Mục tiêu hướng đến, cao hơn qua Đề tài này là phục vụ cho công tác sửa đổi Luật KTNN của KTNN" - TS. Hoàng Phú Thọ nhấn mạnh.
Đại diện Ban đề tài, TS. Đặng Văn Hải khẳng định sẽ tiếp thu các ý kiến đóng góp tại Hội thảo, từ đó tiếp tục hoàn thiện Đề tài trước khi tổ chức bảo vệ./.
Nguyễn Lộc
