(The Baltimore Sun) - Ngày 2/4/2021, theo Báo cáo kiểm toán của Cơ quan Kiểm toán Nhà nước tiểu bang Maryland - Mỹ, chính quyền bang này đứng đầu là Thống đốc Larry Hogan đã vi phạm các quy định về mua sắm công khi quyết định mua 500.000 thiết bị xét nghiệm COVID-19 từ một công ty Hàn Quốc vào năm 2020 gây thiệt hại 12 triệu USD cho ngân sách Bang.
Điều đáng chú ý là lô xét nghiệm này chưa được Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) kiểm định chất lượng và cho phép lưu hành tại Mỹ. Tuy nhiên do tình trạng khẩn cấp cần sử dụng bộ xét nghiệm COVID-19 để phục vụ người dân mà chính quyền Bang Maryland đã vội vã và bỏ qua những quy định nghiêm ngặt về quản lý tài chính công. Kết quả là sau đó Bang còn phải chi thêm 2,5 triệu USD tiền vận chuyển để thay thế lô hàng ban đầu không được phê duyệt.
Ban đầu việc mua thiết bị xét nghiệm của Bang Maryland được người dân ủng hộ vào mùa xuân năm 2020 trong bối cảnh các bang trên khắp nước Mỹ còn đang vật lộn, tranh giành để có được bộ xét nghiệm an toàn. Thống đốc Hogan thậm chí còn tuyên bố là đã bắt đầu mua lô hàng xét nghiệm covid-19 đầu tiên và sẽ sớm đến tay người dân. Nhưng sau thời gian dài mà lô hàng đầu tiên chứa các bộ xét nghiệm vẫn chưa được sử dụng cùng với những nghi vấn về những thỏa thuận bí mật giữa chính quyền bang Maryland và công ty Hàn Quốc (LabGenomics) đã khiến các cơ quan lập pháp yêu cầu một cuộc kiểm toán độc lập. Kết quả kiểm toán đã phát hiện các khoản chi cho lô hàng bộ xét nghiệm, chi phí thuê máy bay vận chuyển hàng đều không có chứng từ dưới dạng văn bản chính thức theo quy định của Bang. Trên cơ sở đó, KTNN bang Maryland đã kiến nghị xử lý tài chính khoảng 12 triệu USD. Cơ quan Dịch vụ Tổng hợp Maryland (DGS) và Cơ quan y tế (MDH) bang đã phản hồi về cuộc kiểm toán rằng “Tại thời điểm mua bộ thử xét nghiệm covid thì giấy phép sử dụng khẩn cấp bộ kít xét nghiệm do FDA xác nhận vẫn đang chờ để được cấp phép. Tuy nhiên đây là trường hợp bất khả kháng đòi hỏi cần áp dụng những phương thức đặc biệt để đảm bảo Maryland có thể đáp ứng nhu cầu của người dân trong tình trạng khẩn cấp của dịch bệnh”.
Ngoài ra, DGS và MDH cũng chỉ trích rằng Cơ quan Kiểm toán tiểu bang Maryland đã đưa ra một “báo cáo vội vã và có tính định hướng chính trị - ngụ ý rằng các kết luận kiểm toán là không rõ ràng và không quan tâm đến hoàn cảnh thực tiễn lúc đó”. Tuy vậy, các nhà lập pháp, những người đã chỉ trích các thương vụ và sự thiếu công khai về các khoản mua sắm cho đại dịch COVID-19 lại cho rằng cuộc kiểm toán độc lập đưa ra những phát hiện đúng đắn và rất đáng quan tâm. Một chi tiết quan trọng nữa đó là người vợ gốc Hàn Quốc của Thống đốc Hogan, bà Yumi chính là người đã hỗ trợ việc thương lượng giữa các bên trong thương vụ mua bán bộ xét nghiệm COVID-19 càng làm công luận dấy lên những câu hỏi về tính khách quan của thương vụ này. Bên cạnh đó, việc sa thải hai nhân viên chính phủ sau khi họ đưa ra những ý kiến quan ngại về bộ xét nghiệm với lý do đưa ra là hiệu suất làm việc không đáp ứng được công việc. Tuy nhiên, kết quả kiểm toán chỉ ra rằng, lý do đó không được thể hiện trong văn bản hồ sơ nhân sự của nhân viên. Ngoài ra, phát hiện kiểm toán còn chỉ ra rằng việc thuê máy bay chở hàng với chi phí là 464,3 nghìn USD cho lô hàng chứa bộ xét nghiệm COVID-19 là không có cơ sở.
Thống đốc Hogan đã xuất hiện trong các bức ảnh cùng phu nhân trên đường băng bằng máy bay của Korean Air vận chuyển lô hàng đến Mỹ. Người dân Maryland hết sức bất bình vì tiền thuế mà họ đóng góp lại được sử dụng (464 nghìn USD) chỉ để thống đống của mình chụp ảnh tại sân bay. Tóm lại, cuộc kiểm toán đã dấy lên hồi chuông cảnh tỉnh về việc sử dụng ngân sách Nhà nước đối với việc ứng phó với đại dịch COVID-19 cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định quản lý tài chính công ngay cả khi đó là tình trạng khẩn cấp./.
(Bản tin quốc tế của KTNN số 99 ngày 16/4/2021)